Öznel olarak baktığımızda, stres; gergin hissetmemiz ile alakalı bir duygu durum tanımıdır. Bir anlamda, bedenimizin; üzerindeki baskılara karşı vermiş olduğu yanıttır, tepkidir. Zaman zaman üzerimize çeşitli yükler binebilir; dış uyarıcılar tarafından, kontrolümüz dışında bir algı oluşturulabilir; psikolojik ve fiziksel bağlamda talep-kontrol boyutu aşılabilir. Yani, taleplerimizin yüksekliği göz önünde bulundurulduğunda; kontrolümüzün mahiyeti düşük kalabilir. İş, aile ya da arkadaş çevremizde; baskı dolayısıyla yaşadığımız zorlanmalar olabilir ve bizler bu durum karşısında, nasıl başa çıkacağımızla ilgili düşünme-davranma mekanizmamızı çalıştırmaya başlarız. Bu mekanizmanın işleyişinde; sahip olduğumuz kişiliğimiz ve yeteneklerimiz, içinde bulunduğumuz çevre ve algılama durumumuz çok etkilidir. Daha net bir ifadeyle; dış uyarıcılara, yani tüm baskı ve zorlanmalara vereceğimiz tepkilerimiz ve sıkıntılarla başa çıkma yönündeki üretkenliğimiz çok önemlidir.
Sürekli endişe içinde yaşayan tedirgin yapıdaki insanlar; duyguları her daim olumsuz yönde olanlar; daima bir huzursuzluğun pençesinde yaşayanlar; kendini küçük görme hissine sahip olanlar, strese meyilli kişilikler olarak tanımlanabilir. Çünkü bu tür kişilikler, kendi duyguları üzerinde daha az üretkendirler; duygularının rotasını olumlu yöne çeviremezler; dolayısıyla da stres, onlar için kaçınılmaz bir durum halini alır. Kaderciler diye tanımlanan bir diğer grup; strese meyilli kişilik grubuyla kıyaslandığında, daha az stres eğilimi içerisindedirler. Yaşadıkları her olayın yaratandan geldiğine inanan; olumlu veya olumsuz her durumu kader-kısmet diye nitelendiren bu grupta, stressiz yaşam daha ön plandadır. “ Uçuk “ ya da “ Çılgın Tipler “ diye tanımladığımız bir diğer grup kişiliklerinde ise; hırs, atılganlık, sürekli bir tetiktelik, kazanma, takdir görme gibi durumlar ön plandadır; bu yüzden de rekabetçi duyarlılıkları çok fazladır. Zihinsel veya fiziksel farketmez, dürtüleri doğrultusunda attıkları her adımın başarısızlığa uğrayacağı tedirginliğini üstlerinden atamazlar. Dolayısıyla; bu gruptaki kişilikler için de, strese meyillilik söz konusudur.
Stres sonuçları ve stresle baş edebilme konularını bir sonraki yazımızda ele alacağız.
Ek olarak Kelly McGonigal'ın yaptığı stres yönetimiyle ilgili Ted Videosunu da izlemenizi öneriyoruz.