VİTAMİN EKSİKLİĞİ VE DEPRESYON İLİŞKİSİ
Günlük yaşamdaki koşuşturmaca,zor hayat şartları,çevresel faktörler,sosyo-ekonomik durumlar nedeniyle;özellikle günümüzde çok yaygın hale gelen depresyon,bir duygu durum bozukluğudur.İşlevsellik kaybına yol açan,yaşamdan keyif alınmasını engelleyen bu psikolojik rahatsızlık;bireyin bakış açısını da etkiler.
Ümitsizlik,kötümserlik,biçarelik,devamlı hissedilen mutsuzluk ve sıkıntı,uyku ve beslenme düzeninde bozukluk,sorumlulukları yerine getirememe,genel bir isteksizlik,halsizlik gibi belirtilerle kendini gösteren depresyonun çeşitli sebepleri olabilir.Bazı psikolojik rahatsızlıklardan,biyolojik faktörlerden ve bir takım sosyal etkenlerden herhangi biri ya da birkaçı birlikte depresyonu tetikleyebilir.Bu etkenlere ilave olarak,bünyemizde bulunması gereken ve sağlıklı bir yaşam için önem arz eden bazı vitaminlerin eksikliği de;doğrudan depresyon sebebi olmasa bile,tetikleyici sebepler arasında sayılabilir.
Depresyon teşhisi konulan kişilerde;B12,B5,B6,C,D vitaminleri ile,demir,magnezyum ve folik asit eksikliğine rastlanmaktadır.
B12 vitaminini vücut kendisi üretmez,besinlerle alınabilen bir vitamindir;eksikliği durumunda nörolojik rahatsızlıklar oluşabilir.Sinir hücrelerinin sağlıklı olabilmesi ve vücutta yeterli miktarda kırmızı kan hücresi üretilebilmesi için gerekli olan B12 vitamini;kırmızı ve beyaz et,ciğer,deniz mahsulleri,peynir,yoğurt ve yumurtada bol miktarda vardır.
B12 eksikliği zihinsel fonksiyonlarda hasara sebep olduğu için;özellikle yaşlılarda,Alzheimer ile çok karıştırıldığı bilinmektedir.Tedavisi çok kolay olan B12 vitamini eksikliğinde belirtiler,genellikle vücutta tamamen tükenmeye başlayınca görülür.
Pantotenik asit denilen B5 vitamini hemen hemen bütün besinlerde bulunur,o yüzden eksikliği de çok fazla rastlanan bir durum değildir.Vücudun ihtiyaç duyduğu enerjinin üretimi,öğrenme yetisinin güçlenmesi,yeni hücrelerin oluşumu ve gelişimi,sinir sistemi ve strese karşı dayanıklılık için yararlı olan B5 vitamininin eksikliği durumunda;iştah sorunu ve ellerde titreme oluşur,baş ağrısı ve yorgunluk hissedilir,adrenalin bezinin çalışmasında aksaklıklar meydana gelir.
B6 vitamini eksikliğinde ise;kaslarda kasılmalar oluşur;sinir sistemi etkilenir,strese dayanıklılık düşer,depresif durumlar yaşanması ve uyku problemleri baş gösterir.B6 vitamin eksikliğinin;böbrek ve karaciğer sorunu yaşayanlarda,sindirim sistemiyle ilgili problemi olanlarda,obezitede,alkol ve sigara kullananlarda görülme ihtimali yüksektir.Sarımsakta bol miktarda bulunan B6 vitamini,ayrıca;et,süt, yumurta,yeşil yapraklı sebzeler,baharatlar,baklagiller ve birçok kuruyemiş yoluyla alınabilir.
Askorbik asit de denilen C vitamini hücreleri yeniler,sağlıklı bir vücut ve bağışıklık sistemi için çok önemlidir.Vücutta üretilmediğinden,dengeli bir beslenme ile düzenli olarak alınması gerekir.Eksikliğinde,vücutta bozukluklar oluşur.Anemi,diş ve diş eti hastalıkları,nefes darlığı,cilt kalınlaşma,skorbit hastalığı gibi durumların yanı sıra;duygu durum bozukluğu,yorgunluk,bitkinlik ve depresyon gibi ruhsal rahatsızlıklara da neden olabilir.Narenciye ürünleri,kivi,kuşburnu,kırmızı lahana,biber,domates,brokoli,karnabahar,siyah üzüm,bezelye,mango,roka ve terede bulunan C vitamininin vücuttaki gereksinimi yaşa göre değişir.
Sinir ve kas sistemi için önemli ve gerekli olan bir diğer vitamin de D vitaminidir.Eksikliği durumunda;iskelet sisteminde arızalar oluşur,kuvvetsizlik,kaslarda güç kaybı,saçlarda dökülme görülür,baş ağrısı,uykusuzluk,depresyon,ruh hali değişiklikleri yaşanır.
Kapalı alanlarda çokça vakit geçirilmesi,güneşten yeterince yararlanabilmeyi önler;bu da D vitamini eksikliğine neden olur.Yağlı balıklar,mantar,kefir,tereyağı,yumurta,süt,yoğurt,maydanoz,yulaf,brokoli,fındık,ısırgan gibi ürünlerde bulunan D vitamini,besinlerden günlük ihtiyacın tamamı karşılanamayacağı için;her gün en az 10-15 dakika güneş ışınından yararlanmak ve doktor kontrolünde vitamin takviyesi yapmak gerekir.
Demir eksikliğinde,buz,toprak yeme,tırnak kırılması,,ayak ve el üşümesi cilt soluklaşması gibi durumların yanı sıra;halsizlik,aşırı yorgunluk,baş ağrısı ve dönmesi,kalp atışlarında hızlanma,nefeste daralma görülür.Tanısı kan tahlilleri ile konabilen demir eksikliği,altındaki nedenler araştırılarak ve demir takviyeleri yapılarak tedavi edilmelidir.
Magnezyum,sağlıklı bir sinir sitemi için gereklidir;sakinleştirici özelliği bulunmaktadır ve nörolojik sorunları engellemede etkilidir.Depresyon hastalarında magnezyum eksikliği görülmektedir.Eksikliği halinde;uyku problemleri,yorgunluk,bitkinlik,öğrenmede güçlük,hafızada kayıp,huzursuzluk gibi belirtiler görülür.İçeriğinde magnezyum bulunan besinler alınmalı ve dışardan takviye yapılmalıdır.
Folik asit eksikliğinde de;kalp atışlarında düzensizlik,konsantrasyon bozuklukları,depresyon,nefes daralması,baş ağrısı ve dönmesi,iştah azalması durumları görülür.Ispanak,börülce,mısır gevreği,kuşkonmaz,marul,şalgam gibi gıdalarda bulunan folik asit;aynı zamanda,uygun dozda dışardan takviye olarak da alınmalıdır.
Vücuttaki vitamin eksikliği,kişinin psikolojik durumunu tahmin edilemeyecek kadar fazla etkiler.Depresyon,Psikoterapi ve ilaç uygulamaları ile kontrol altına alınabilir;ancak,düzenleyici besinlerin alımı ve vitamin takviyeleri de ihmal edilmemelidir.Vücudun gereksinim duyduğu vitaminleri ölçümlerle ve kan tahlilleri ile öğrenebilir,doktor kontrolünde takviyeler kullanabilirsiniz.