DUYGULAR,MANTIKLI DÜŞÜNMEYE ENGEL OLUR MU?
Duygular öznel olduğu için,süreci de çok karmaşık bir durumdur.Kişiye özgü hislerin ve bu hisler doğrultusunda yaşanılanların düşüncelere yansıması durumu;hücresel,zihinsel ve bilişsel olarak bireyin tüm davranışlarını etkiler.
Yaşanılan olaylar ve içinde bulunulan bazı durumlar;hem olumlu,hem de olumsuz duygu ve düşüncelere sahip olunmasına neden olur.Hatta bazen bu duygu ve düşünceler;hem olumlu,hem de olumsuz verileri birlikte ve aynı anda içinde barındırabilir.Yaşanılan olayların ve içinde bulunulan durumların kişi tarafından nasıl değerlendirildiği,o kişinin bakış açısına göre yön alır.Gerçekçi düşünebilme yetisi,olayların duygu ve düşüncelere yansıyış şekli,davranışlardaki normal ya da normal dışı durumlar,kişinin kendi bakış açısına göre şekillenir.
Zihnin ve bilişsel sistemin hata yapması da normal bir durumdur;çünkü,işin içine kişinin duygu durumu karışır.Bu da,önündeki tüm somutlukları objektif değerlendirememesine ve yorumlama hatalarına neden olabilir.Dolayısıyla da,bireyin sahip olduğu bakış açısı doğrultusunda şekillenen bilişsel değerlendirme sistemi etkilenmiş olur;olaylar,olduğundan çok farklı bir şekilde yorumlanır.
Beyin sisteminin normal işleyişi göz önünde bulundurulduğunda;oluşum sırası önceliği,düşüncelerindir.Yani,beynin içinde önce birtakım düşünceler oluşur;duygular,bu düşünceler eşliğinde belirlenir;sonuncu olarak da,davranış sergilenir.Yolda yürürken ağlayan bir çocuk gördük diyelim;ilk önce onun neden ağladığını,neyi olabileceği düşünürüz.Çocuk annesini yakın zamanda kaybettiği için ağlıyorsa;bunu öğrendikten sonra duygularımız devreye girer ve biz de büyük üzüntü duymaya başlarız.Sonrasında bu durum davranışlarımıza yansır,çocuğu teselli etmeye çalışırız.Görüldüğü gibi;düşünür,duygulanır ve davranış sergileriz.Ancak,beyindeki bu işlem sıralaması her zaman aynı şekilde yürümeyebilir,duygular bu sıralamada bazen öne geçebilir.Öznel olarak yaşanılan olaylar ve içinde bulunulan durumlar,duyguların bağımsız hareketine neden olabilir.O anki ruh halimize göre şekillenen duygularımız olumlu yönde ise;düşünce sistemimize yansıyış şekli de zarar verici olmaz.Olayları ve durumları gayet net algılayabilir,çözüm üretme becerilerimizi aktif tutabiliriz.
Fakat durum tam tersiyse;yani o anki ruh halimiz duygularımızı olumsuz yönde etkilemişse;yaşadığımız güç kaybı,moral bozukluğu,mutsuzluk ve çökkünlük neticesinde düşüncelerimiz de olumsuz yönde etkilenebilir.Gerçekçi değerlendirmelerden uzak olabileceğimiz,hatta durumu olduğundan abartılı yorumlayabileceğimiz için,böyle bir durumdayken düşüncelerimizin ve davranışlarımızın sonuçlarını ya da nelere mal olabileceğini tahmin etmek zordur;o an tüm bunlar tarafımızca umursanmaz bile...Bu ruh hali içindeki bir bireyin,olumsuz duygularıyla başa çıkmayı öğrenmesi gerekir.Duygusal mantık yürütmek yerine,gerçekçi hedeflere odaklanıp kontrolü sağlamak yapılabilecek en doğru hamledir.Bu çok kolay olmayacaktır;hatta karşılaşılan güçlükler,kişinin cesaretini kırma noktasına bile gelebilecektir.Ancak unutulmaması gerekir ki;başarılı olmanın tek yolu çaba göstermektir ve duyguları denetim becerisi öğrenilebilen bir durumdur.Gösterilen her çaba,kontrolü sağlayabilmek ve hayatın gerçeklerini göz ardı etmeden beyni iyi kullanabilmek adına olduğu sürece;mutluluk kimyasalları salgılanmaya başlayacak,yükselen endorfin ve serotonin düzeyleri sayesinde rahatlama ve mutluluk hissi uyandırılacak;bu durum da sağlıklı düşünebilmeyi geliştirecektir.
Sağlıklı düşünceler...
PSİKOLOJİ VE İNSAN